Έπειτα από μια «επική» μάχη του Βανουάτου, που πλήττεται ιδιαίτερα από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε μια «ιστορική» απόφαση, με την οποία ζητεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να ξεκαθαρίσει «τις υποχρεώσεις» των χωρών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ. μια «ιστορική» πρόοδος, «μια στιγμή που θα μείνει στη ιστορία», «ένας θρίαμβος της διεθνούς κλιματικής διπλωματίας»: μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολλά κράτη μεταξύ των 130 που στήριξαν το κείμενο χαιρέτισαν την υιοθέτησή του.
Το ΔΠΔ θα πρέπει τώρα να απαντήσει στο ερώτημα ποιες είναι «οι υποχρεώσεις των κρατών» σε ό,τι αφορά την προστασία του κλίματος «για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές».
«Μαζί γράψατε ιστορία», τόνισε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, εκτιμώντας ότι η απόφαση του ΔΠΔ, αν και δεν έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, θα μπορέσει να βοηθήσει τις κυβερνήσεις «να λάβουν πιο γενναία και ισχυρά κλιματικά μέτρα, τα οποία ο κόσμος έχει απελπιστικά ανάγκη».
«Σήμερα γίναμε μάρτυρες μιας επικής νίκης για την κλιματική δικαιοσύνη», σχολίασε ο Ισμαέλ Καλσακάου πρωθυπουργός του Βανουάτου που επλήγη στις αρχές Μαρτίου από δύο ισχυρούς κυκλώνες μέσα σε λίγες ημέρες.
«Είναι επίσης μια νίκη για τους λαούς και τις κοινότητες όλου του κόσμου που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης», δήλωσε ο Λαβεταναλάγκι Σέρου συντονιστής στον Ειρηνικό της ΜΚΟ Climate Action Network.
Την πρωτοβουλία ξεκίνησε η κυβέρνηση του Βανουάτου το 2021, έπειτα από μια εκστρατεία που είχαν πραγματοποιήσει δύο χρόνια νωρίτερα φοιτητές πανεπιστημίου των νησιών Φίτζι.
Την προηγούμενη εβδομάδα η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποίησε ότι ήδη από το 2030-2035 η θερμοκρασία του πλανήτη θα έχει αυξηθεί κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, την ώρα που ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας ήταν ένας από τους πιο φιλόδοξους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού.
Διαφωνία των ΗΠΑ
Το Βανουάτου και οι υποστηρικτές του ελπίζουν ότι η απόφαση του ΔΠΔ, που αναμένεται σε περίπου δύο χρόνια, θα ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο δεν συμμερίζονται όλοι τον ενθουσιασμό τους.
Αν και καμία χώρα δεν έφερε αντίρρηση στην υιοθέτηση του κειμένου, οι ΗΠΑ και η Κίνα, οι μεγαλύτεροι ρυπαντές παγκοσμίως, δεν το συνυπέγραψαν.
Παράλληλα οι ΗΠΑ δήλωσαν ξεκάθαρα, μετά την υιοθέτηση του κειμένου, την αντίθεσή τους σε αυτό.
«Ανησυχούμε πάρα πολύ από το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία ενδέχεται να περιπλέξει τις κοινές μας προσπάθειες», δήλωσε ο Αμερικανός εκπρόσωπος Νίκολας Χιλ υπογραμμίζοντας ότι η χώρα του προτιμά «τη διπλωματία» από «τη δικαστική διαδικασία», η οποία κινδυνεύει να «οξύνει τις διαφωνίες».
Η απόφαση που υιοθετήθηκε αναφέρεται στις «ενέργειες» των κρατών που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη και για «τις νομικές επιπτώσεις» των «υποχρεώσεών τους» έναντι των μικρών νησιωτικών χωρών, όπως και έναντι των τωρινών και των μελλοντικών γενιών.
Πρόκειται για ένα ζήτημα που έχει κεντρική σημασία για τις πιο φτωχές χώρες που ζητούν να χρηματοδοτηθούν «οι ζημιές και οι απώλειες» που υφίστανται λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο κάποιες χώρες αντιτίθενται εντελώς στην ιδέα της καταβολής «αποζημιώσεων» για τη συμβολή τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη.