Οι 27 Υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ που συνεδρίασαν την Παρασκευή εκτάκτως στις Βρυξέλλες, κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανέλθει, εντός ημερών, με νομοθετικές προτάσεις για τη μείωση των υψηλών τιμών της ενέργειας.
Όπως ανέφερε ο Προεδρεύων του Συμβουλίου και Υπουργός Ενέργειας της Τσεχίας, Ζοζέφ Σικέλα, το Συμβούλιο δίνει εντολή στην Επιτροπή να αναπροσαρμόσει τις προτάσεις της πάνω σε τέσσερα άμεσα και προσωρινά μέτρα για τη μείωση των τιμών στην ενέργεια. Τα μέτρα αυτά είναι τα εξής:
Πρώτον, μέτρα που αποσκοπούν στον περιορισμό των εσόδων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλό κόστος παραγωγής και εισαγωγή συνεισφοράς αλληλεγγύης από εταιρείες ορυκτών καυσίμων που θα χρησιμοποιηθούν για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών ενέργειας στους πελάτες.
Δεύτερον, έκτακτη και προσωρινή παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου ορίου της τιμής του φυσικού αερίου. « Ειδικά μέτρα από την άποψη αυτή θα πρέπει επίσης να συμβάλουν στον περιορισμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ και στις τιμές ενέργειας για τους πελάτες. Τέτοια μέτρα θα πρέπει να αποσκοπούν στο να ωφελήσουν τους ευρωπαίους καταναλωτές για να αμβλύνουν τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες των σημερινών υψηλών τιμών ενέργειας και τις ευρωπαϊκές εταιρείες προκειμένου να μην θέσουν σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητά τους, διατηρώντας παράλληλα το κίνητρο για μείωση της κατανάλωσης αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και το σήμα της αγοράς για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές”, αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου.
Τρίτον, παροχή κινήτρων για συντονισμένη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, προκειμένου να ανακουφιστεί η πίεση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή και οι υψηλές τιμές ενέργειας.
Τέταρτον, να σχεδιαστούν εργαλεία ρευστότητας έκτακτης ανάγκης που θα διασφαλίζουν ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά έχουν στη διάθεσή τους επαρκή ασφάλεια για να αντιμετωπίσουν την αυξημένη αστάθεια στις αγορές.
Ο Προεδρεύων του Συμβουλίου, ο Τσέχος Υπουργός Ενέργειας, Ζοζέφ Σικέλα τόνισε ότι οι 27 Υπουργοί ενέργειας συμφώνησαν να καλέσουν την Επιτροπή να παρουσιάσει, εντός ημερών, νομοθετικές προτάσεις για τους τέσσερεις ως άνω τομείς. Ανακοίνωσε επίσης, ότι θα πραγματοποιηθεί άλλο ένα έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας πριν το τέλος Σεπτεμβρίου, για να εγκριθούν συγκεκριμένα μέτρα για την μείωση των τιμών.
Εξάλλου, ερωτηθείσα αν η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο ενός ευρύτερου πλαφόν στο φυσικό αέριο, η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, απάντησε ότι όλα είναι υπό συζήτηση. Υπενθύμισε ότι η Πρόεδρος της Επιτροπής είναι υπέρ ενός πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγού, ενώ σχετικά με ένα ευρύτερο πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που θα περιλαμβάνει και το LNG, η Επίτροπος Σίμσον είπε ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.
Όσον αφορά στη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επίτροπος Σίμσον είπε ότι ελπίζει ότι οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής θα είναι έτοιμες ως τις αρχές του επόμενου έτους.
Κώστας Σκρέκας: 15 χώρες υπέρ της πρότασης Μητσοτάκη για οριζόντιο πλαφόν στο φυσικό αέριο
«Η Ελλάδα έχει προετοιμάσει το ενεργειακό της σύστημα για πιθανές διακοπές στον εφοδιασμό και η κυβέρνηση συνεχίζει να παρακολουθεί διαρκώς την κατάσταση» σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας κατά το έκτακτο Συμβούλιο των αρμόδιων υπουργών στις Βρυξέλλες.
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε. εξέτασαν μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας και επεξεργάστηκαν σενάρια για τη διασφάλιση της επάρκειας εφοδιασμού της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Ο ελληνικός μηχανισμός ανάκτησης εσόδων, ο οποίος προτάθηκε ως ένα από τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο οποίος εφαρμόζεται από τις 7 Ιουλίου στην Ελλάδα, έτυχε ευρείας αποδοχής από τα κράτη- μέλη της Ε.Ε., όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η επίτροπος Ενέργειας, Kάντρι Σίμσον, απευθυνόμενη προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, ανέφερε ότι «ο ελληνικός μηχανισμός είναι ενδιαφέρων και λειτουργεί σωστά», επισημαίνεται επίσης.
O κ. Σκρέκας επανέλαβε την πρόταση που ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε αποστείλει στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιβολή ενός γενικού πλαφόν στο φυσικό αέριο και τη δημιουργία ενός διαφορετικού μοντέλου τιμολόγησής του, αλλά εξέφρασε τη διαφωνία της Ελλάδος για την επιβολή πλαφόν αποκλειστικά στο ρωσικό φυσικό αέριο, δεδομένου ότι θα έχει το ακριβώς αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα στις τιμές ενέργειας. Επιπλέον, επισήμανε τη μείωση ζήτησης φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού που έχει επιτύχει η Ελλάδα τους τελευταίους μήνες, αλλά ζήτησε η όποια σχετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να είναι ισορροπημένη ώστε να μην έχει επίπτωση στη λειτουργία της οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και η Γερμανία (υπό προϋποθέσεις) πρότειναν την επιβολή οριζόντιου πλαφόν στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου, αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Ο κ. Σκρέκας, κατά την τοποθέτησή του, επισήμανε ότι η Ελλάδα έχει ήδη πετύχει τον στόχο μείωσης της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% χάρη στη μεγάλη αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα που φέτος θα προσθέσουν πάνω από 1700 MW, και προσέθεσε ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη έχει διπλασιαστεί από 10% σε 20%. Επίσης, ο Έλληνας υπουργός αναφέρθηκε στη δυνατότητα εναλλαγής λειτουργίας των πέντε μονάδων διπλού καυσίμου από φυσικό αέριο σε diesel, καθώς και στον διπλασιασμό της αποθηκευτικής ικανότητας στον σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, με την προσθήκη μιας πλωτής δεξαμενής σε χρόνο ρεκόρ.
Επιπροσθέτως, σημείωσε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα εισάγει κίνητρα για τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από νοικοκυριά με τη χορήγηση υψηλότερων επιδοτήσεων, όταν επιτυγχάνεται μείωση της τάξεως του 10%. Ανάλογα κίνητρα εξετάζεται να θεσπιστούν και για τις επιχειρήσεις, όπως γνωστοποιείται. Ο Έλληνας υπουργός ανακοίνωσε την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης με τον Ιταλό ομόλογό του για την αποθήκευση φυσικού αερίου 1,5 TWh στην Ιταλία, ποσότητα η οποία μπορεί να μεταφερθεί στην Ελλάδα μέσω της αντίστροφης ροής. Στη συνέχεια, εξήγησε στους ομολόγους του τον μηχανισμό ανάκτησης των υπερεσόδων από τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, που εφαρμόζεται από τις 7 Ιουλίου στην Ελλάδα, και ο οποίος έχει αποφέρει πάνω από 1,5 δισ. ευρώ τους πρώτους δύο μήνες της λειτουργίας του.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, προσερχόμενος το πρωί στην έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας δήλωσε: «Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να λάβει άμεσα αποφάσεις, ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις πρωτοφανείς προκλήσεις που συνεπάγεται η χειρότερη ενεργειακή κρίση των 50 τελευταίων ετών. Αυτό που η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός της πρότειναν από την πρώτη φάση της κρίσης, είναι ανάγκη να το υιοθετήσει η Ευρώπη ως βάση μιας συγκροτημένης και ισχυρής απάντησης. Ζούμε ιστορικές στιγμές και δεν έχουμε την πολυτέλεια να καθυστερήσουμε ούτε μια μέρα για να ορθώσουμε το ανάστημά μας. Οφείλουμε να ακούσουμε την κραυγή αγωνίας των Ευρωπαίων πολιτών και με πνεύμα αλληλεγγύης να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να θωρακίσουμε την ενεργειακή ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή σε όλη την Ευρώπη».
H στάση των κυβερνήσεων
Η ανάγκη να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού με φυσικό αέριο δηλαδή ο κίνδυνος να διακοπεί η ροή αν επιβληθεί πλαφόν στην τιμή εισαγωγής του καυσίμου εφόσον οι χώρες προέλευσης αντιδράσουν, αλλά και ο κίνδυνος να αυξηθεί η κατανάλωση αν μειωθεί η τιμή σε χαμηλά επίπεδα είναι οι βασικές αιτίες για την μη επίτευξη συμφωνίας επί του θέματος στο χθεσινό Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΥΠΕΝ, την πρόταση για γενικό πλαφόν στο φυσικό αέριο την πρόταση στήριξαν οι Ιταλία, Ελλάδα, Βέλγιο, Ιρλανδία, Μάλτα, Κύπρος, Σουηδία, Κροατία, Ρουμανία, Πολωνία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Λιθουανία, Βουλγαρία, Σλοβενία και Γερμανία (υπό προϋποθέσεις). Κανένα κράτος- μέλος δεν αντιτάχθηκε ρητά αλλά όλοι εστίασαν στην ανάγκη εξασφάλισης ασφάλειας εφοδιασμού και μη αύξησης της ζήτησης του φυσικού αερίου.
Επίσης, η εισήγηση για πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο (που θα οδηγούσε πιθανότατα σε διακοπή της ροής), υποστηρίχθηκε από Γαλλία, Δανία, Ισπανία κι Ολλανδία, ενώ αντίθετες ήταν οι Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ελλάδα και Λουξεμβούργο. Σημειώνεται ότι ο νότιος διάδρομος μέσω του οποίου εφοδιάζεται και η χώρα μας, εξακολουθεί να λειτουργεί.
Ως προς τις λοιπές προτάσεις που συζητήθηκαν:
Την πρόταση για υποχρεωτική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στήριξαν οι: Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ιρλανδία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία ενώ αντίθετες ήταν οι Κύπρος και Μάλτα. Η Ελλάδα εξέφρασε επιφύλαξη.
Την πρόταση για μηχανισμό ανάκτησης εσόδων από τους ηλεκτροπαραγωγούς (στη βάση του μηχανισμού που εφαρμόζει η κυβέρνηση) στήριξαν οι: Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Γαλλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ισπανία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Σλοβακία, Σουηδία ενώ αντίθετες ήταν οι Λιθουανία, Μάλτα, Ολλανδία και Λετονία. Η Επίτροπος Ενέργειας Simson επεσήμανε την καλή και ενδιαφέρουσα λειτουργία του ελληνικού μηχανισμού που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο.
Την πρόταση για στήριξη των εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε προθεσμιακή αγορά στήριξαν Βέλγιο, Γαλλία, Σλοβακία, Ιρλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Δανία, Κύπρος, Φινλανδία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβενία ενώ το Λουξεμβούργο συνέστησε προσοχή.
Αλλαγές στο ETS (αγορά ρύπων) στήριξαν οι Εσθονία, Πολωνία και Ουγγαρία, ενώ αντίθετες ήταν οι Γερμανία, Ισπανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία. Τέλος την πρόταση για φορολόγηση των υπερβολικών κερδών των εταιρειών ορυκτών καυσίμων στήριξαν Ελλάδα, Γερμανία, Ισπανία ενώ αντίθετη ήταν η Σλοβακία.