Η σύναψη της συμφωνίας για το Κλίμα στο Παρίσι από 196 χώρες για συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου με ταυτόχρονες προσπάθειες για τον περιορισμό της στον 1,5oC μέχρι το τέλος του αιώνα, είναι αναμφισβήτητα ιστορικής σημασίας. Ο κόσμος απέδειξε ότι μπορεί να συνεννοηθεί και να συναποφασίσει για την αντιμετώπιση μίας κοινής απειλής. Ωστόσο, είναι μόνο η αρχή σε έναν πολύ μακρύ δρόμο για ένα καλύτερο αύριο, καθώς αυτή δεν είναι η μόνη απειλή.
Η συνεργασία, είναι βασικό προαπαιτούμενο προκειμένου να περιοριστούν και να μετριαστούν οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης, όπως τα κύματα καύσωνα, η ξηρασία, οι πλημμύρες και η τήξη των πάγων. Τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μετά το 2020, ίσως δεν είναι αρκετά. Θα έπρεπε να αφορούν και τις ιδιαίτερα ευάλωτες κλιματικά χώρες του αναπτυγμένου κόσμου, όπως για παράδειγμα τις χώρες της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Ο μηδενισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα δεν μπορεί παρά να γίνει ισόρροπα και προσεκτικά, καθώς αυτό από μόνο του μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.
Οι κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών, ο ιδιωτικός τομέας, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι πόλεις, οφείλουν πλέον να προβούν στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για μετριασμό και την προσαρμογή με έναν ολοκληρωμένο τρόπο. Το ζήτημα είναι κατά πόσο υπάρχει η γνώση και η βούληση για κάτι τέτοιο αν και η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να χαράξουν τον οδικό άξονα για ένα καλύτερο αύριο.
Παρόλο που η επικαιροποίηση των εθνικών στόχων αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το 2018, η συνολική αναθεώρηση των στόχων της συμφωνίας σε μία πενταετία είναι περισσότερο από βέβαιο ότι θα αναγκάσει τη διεθνή κοινότητα να επιταχύνει σημαντικά τον βηματισμό της και να περάσει πολύ πιο δραστικά από τη θεωρία στην πράξη.
Στο άμεσο μέλλον, αυτό που αναμένεται να γίνει περισσότερο σαφές σε πολιτικό και πρακτικό επίπεδο, πέρα από τις δράσεις για την απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας, είναι η εγγενής σχέση των ενεργειών για τον μετριασμό και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με την ισότιμη πρόσβαση στην αειφόρο ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας, όπου αυτή εμφανίζεται.
Κορωνίδα πολιτικών και των δράσεων της διεθνούς κοινότητας θα πρέπει να καταστεί ο σεβασμός και η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου από τα 196 κράτη, για τη διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ των λαών. Επιπλέον, σημαντικές πρωτοβουλίες χρειάζεται να αναληφθούν με βάση τις επιταγές μιας δίκαιης κινητικότητας του εργατικού δυναμικού και της δημιουργίας θέσεων αξιοπρεπούς και ποιοτικής εργασίας, υπό τον κίνδυνο αύξησης των προσφυγικών ροών.
Επίσης, τα βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης ιδιαίτερα μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών, πρέπει να αποτελέσουν μέρος της εθνικής τους νομοθεσίας, ενώ η δίκαιη κατανομή του πλούτου, η αντιμετώπιση της αισχροκέρδειας εις βάρος των λαών και των κρατών, καθώς επίσης και η εξάλειψη των φορολογικών παραδείσων, θα ενίσχυαν κατά πολύ τη μάχη κατά της αύξησης των ανισοτήτων και της διαφθοράς.
Τέλος, τα συμβαλλόμενα μέρη, όπως αναφέρεται ρητά στη συμφωνία, οφείλουν να προάγουν την περιβαλλοντική ακεραιότητα, τη διαφάνεια και τη συνοχή, των δράσεων πεδίο στο οποίο μπορεί να ασκήσει σημαντική επιρροή και έλεγχο η ίδια η κοινωνία των πολιτών.
Σε έναν κόσμο όπου ο φόβος της ανέχειας, και η απληστία γεννούν τον πόλεμο, τη μισαλλοδοξία, τον ατομικισμό, τη ραγδαία αύξηση των ανισοτήτων, η κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπισή της ίσως ακούγεται σαν ένα παραμύθι για παιδιά.
Και δεν είναι ψέμα: Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η δημιουργία ενός νέου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης θα μείνει όνειρο θερινής νυκτός, εάν δεν συνδεθεί με την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων, την σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την προώθηση της παιδείας, τον σεβασμό της διαφορετικότητας, και την εμπέδωση της συνεργασίας τόσο στις αναπτυσσόμενες χώρες, όσο και στις τάξεις των εκατομμυρίων πολιτών στις θεωρητικά πλουσιότερες.
Η παγκοσμιότητα, είναι ένα φαινόμενο, διπλής όψης. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία βαθύτερη εμπέδωση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας μεταξύ των λαών. Προς το παρόν, φαίνεται πως λειτουργεί ως απειλή για εκατομμύρια ανθρώπους. Αντιμετωπίζοντας ένα παρόν και προβλέποντας ένα μέλλον γεμάτο επισφάλειες, ταυτίζονται και αναζητούν σταθερές και ταυτίζονται με την εθνικιστική ρητορική, στον φονταμενταλισμό, την τρομοκρατία, τη μισαλλοδοξία, και το έγκλημα. Η κλιματική αλλαγή πρόκειται να πολλαπλασιάσει κατά πολύ τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα για όλους, καθώς πρόκειται για το φαινόμενο – επιταχυντή της θεωρίας του χάους. Οι πολιτικοί ηγέτες στο Παρίσι, υπό την πίεση εκατομμυρίων διαδηλωτών ανά τον κόσμο, έκαναν ένα μικρό βήμα συνεννόησης προς την σωστή κατεύθυνση. Αν θελήσουν να αφουγκραστούν την παγκόσμια κοινωνική βάση και τις πραγματικές της ανάγκες, τότε θα μπορέσουν να κάνουν ουσιαστικά και θαρραλέα βήματα για όλα όσα απασχολούν τους πολίτες στην καθημερινότητά τους. Ο κόσμος σε δέκα χρόνια δεν θα έχει τη μορφή που έχει σήμερα. Το αναπάντητο ερώτημα παραμένει εάν θα είναι καλύτερος ή χειρότερος.