Για πάνω από είκοσι χρόνια το μεταναστευτικό ήταν για τον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής ηγεσίας πρόβλημα των χωρών του ευρωπαϊκού νότου. Το άτυπο ευρωπαϊκό διευθυντήριο κώφευε στις προειδοποιήσεις κυβερνήσεων που σήκωναν μόνες τους το βάρος του μεταναστευτικού.
Απέρριπτε προτάσεις για τη δημιουργία ευρωπαϊκών μηχανισμών ελέγχου και κοινής αντιμετώπισης του προβλήματος, όπως η πρόταση της κυβέρνησης Καραμανλή για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής. Στο μεταξύ, η Μεσόγειος, ο Έβρος, το Αιγαίο γίνονταν νεκροταφεία χιλιάδων απελπισμένων, που αναζητούσαν στην Ευρώπη μια καλύτερη ζωή, ένα ασφαλές αύριο για τα παιδιά τους.
Τώρα που οι εμφύλιοι στη Συρία και στη Λιβύη προσθέτουν στα κύματα οικονομικών μεταναστών μαζικές ροές προσφύγων, τώρα που οι απελπισμένοι έφτασαν στα σύνορα της Γερμανίας και της Αυστρίας και οι αιτούντες άσυλο, μόνο για το 2015, φτάνουν το ένα εκατομμύριο, τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Και επιχειρεί να διαχειριστεί μια σοβαρή κρίση που δοκιμάζει τις αντοχές θεμελιωδών αξιών του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Κρίση που προκαλεί ήδη ρήγματα στη συνοχή της Ένωσης, απειλώντας τελικά αυτή την ίδια την ύπαρξή της. Γιατί οι μετακινήσεις πληθυσμών προς τα ευρωπαϊκά εδάφη έφερε στην επιφάνεια καλά κρυμμένα σύνδρομα και ξενοφοβικές αντιλήψεις. Σε αυτά επενδύει ο νέος ακροδεξιός λαϊκισμός, που κερδίζοντας συνεχώς έδαφος, κατέχει ήδη την εξουσία στην Πολωνία και την Ουγγαρία, τη μοιράζεται, ως κυβερνητικός εταίρος, στη Δανία, τη Φινλανδία και το Βέλγιο και τη διεκδικεί στη Γαλλία, τη Σουηδία και την Ολλανδία.
Οι εβδομάδες μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής για το μεταναστευτικό, στα μέσα Φεβρουαρίου, είναι καθοριστικές. Σε ό,τι μας αφορά, οφείλουμε ως χώρα να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που αναλάβαμε για τον έλεγχο των συνόρων μας. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης να στηθούν στις συμφωνημένες προθεσμίες και να γίνουν λειτουργικά τα Hot Spots στα νησιά. Θα ακυρωθούν έτσι τα σχέδια που εξυφαίνονται για μετακίνηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, από το Αιγαίο στα σύνορα της ΠΓΔΜ και την αποβολή της Ελλάδας από τη Σέγκεν.
Στις δύσκολες περιστάσεις απαιτούνται δύσκολες αποφάσεις. Η κρίση είναι ευρωπαϊκή. Συνεπώς ευρωπαϊκή πρέπει να είναι και η λύση. Η οποία πρέπει να αναζητηθεί με πνεύμα ενότητας και αλληλεγγύης. Εθνικές λύσεις που στο εσωτερικό της Ένωσης σηκώνουν φράκτες και τείχη, περιορίζουν κεκτημένα, όπως η ελεύθερη διακίνηση προσώπων και αγαθών, πέρα από ατελέσφορες, αποτελούν «βόμβες» στα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Είναι «βούτυρο στο ψωμί» του εθνικισμού, που δύο φορές στον 20ο αιώνα αιματοκύλησε την Ευρώπη.